Gió muốn thổi đâu thì thổi. (Gioan 3:8)
* Hiền muội Thiên Kim (San Martin, California). Thư ngày 02-02-2015:
1. Tiểu muội
đọc Đại Đạo Văn Uyển tập Trinh (số 12), 2014, thấy bài Can Tràng Ngàn Thu (tr. 18) ghi Đấng thiêng liêng ban thánh thi là Đức Tổng Lý Đại Đồng. Xin vui lòng cho tiểu
muội biết Ngài là ai?
2. Cũng Văn Uyển số 12, đọc Phụ Lục 1 (tr. 15), thấy dẫn lại câu ca
dao Bình Định: Ngó lên ngọn tháp Cánh
Tiên / Cảm thương quan Hậu thủ
thiềng ba năm. Văn Uyển giải thích: “Thủ thiềng là thủ
thành, giữ thành Bình Định. Tháp Cánh Tiên là tháp cũ của người Chăm.” Tuy có
ảnh tháp này ở phụ bản 01, nhưng lại không cho biết “quan Hậu” là ai? Xin vui lòng giải thích giúp tiểu muội.
Ban Ấn Tống: Hiền muội quý mến, xin trả lời như sau:
Trả lời
câu hỏi 1. Đức Tổng Lý Đại Đồng là Đức Đại Tiên LÊ VĂN DUYỆT trong Tam Kỳ Phổ Độ. Sau
đây chúng tôi trích lại phần mở đầu bài thánh giáo ngày 18-8-1968 để hiền muội
biết rõ hơn:
Văn Phòng Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý
Ngọ thời,
25-7 Mậu Thân (Chủ Nhật 18-8-1968)
Bộ phận Hiệp Thiên Đài Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý ([1])
THANH MINH ĐỒNG TỬ
Tiểu Thánh chào chư Thiên mạng, chư liệt vị đàn tiền.
Vâng lịnh Giáo Tông Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ, Tiểu Thánh đến báo đàn, chư liệt
vị được tường lãm. Đàn hôm nay có Tổng
Lý Đại Đồng Lê Văn Duyệt giáng. Chư liệt vị thành tâm nghinh tiếp. Tiểu
Thánh chào chung. Xin xuất ngoại hộ đàn. Thăng.
TIẾP ĐIỂN
THI
Non nước suy vì thiếu kẻ nhân
Làm đèn đạo lý đã lu dần
Ai người mến nước thương dân tộc
Khêu lại đèn kia cho tỏ dần.
TỔNG LÝ ĐẠI ĐỒNG LÊ VĂN DUYỆT
Lão chào chư hướng đạo, chư nhân sĩ, mừng chư hiền đệ hiền muội đàn trung.
Lão đến trần gian hôm nay vào giờ này, là vì tự nhận thấy trách nhiệm của
mình đối với Cơ Quan cũng như Lịch Trình
Hành Đạo còn đang dang dở, và cũng thể theo tôn ý muốn xây dựng của Giáo
Tông Lý Bạch, nên Lão đến trước Tòa Tam Giáo và được chuẩn phê lời cầu xin, nên
giờ này Lão hiện diện phần vô vi trên linh cơ trước chư hướng đạo và chư hiền đệ
muội, để cởi mở hết mọi tâm tình cũng như những gì chư hiền đang vấp phải và sẽ
vấp phải trên đường thế Thiên hành hóa.
(...)
Trả lời
câu hỏi 2. Ngài Võ Tánh giữ thành
Bình Định trong ba năm (1799, 1800, 1801), sau đó thì tự thiêu khi thua quân
Tây Sơn. Trước đó (năm 1788), ngài được Chúa Nguyễn (Phước) Ánh phong chức Tiên Phong Dinh Khâm Sai Chưởng Cơ. Đến
năm 1793, ngài được thăng lên chức Khâm
Sai Quán Suất Hậu Quân Dinh Bình Tây
Tham Thắng Tướng Quân Hộ Giá. Vậy, hai chữ “quan Hậu” tức là nói tới chức vụ của ngài từ năm 1793.
*
* Hiền tỷ Trần Thị Quý, Trưởng Ban Phổ Tế thánh thất Lộc Thuận (HT Cầu Kho - Tam Quan), thôn Vinh
Thạnh 1, Phước Lộc, Tuy Phước, Bình Định. Thư 07-02-2015:
Đắn đo rất nhiều lần, hôm nay đạo muội mới mạnh dạn viết thư
này gởi đến quý huynh tỷ trong Chương Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Đại
Đạo.
Lời đầu tiên, đạo muội xin kính chúc quý hiền huynh, hiền tỷ
trong Ban Ấn Tống luôn luôn sức khỏe dồi dào, tinh thần minh mẫn, và vững bước
trên con đường tu công lập quả, phổ thông giáo lý Kỳ Ba.
Đạo muội hết lòng cảm kích và biết ơn Chương Trình Chung Tay
Ấn Tống. Từ khi về Hội Thánh Cầu Kho - Tam Quan tới nay, lúc nào đạo muội cũng thấy khao khát kinh sách Đại Đạo.
Thánh thất Lộc Thuận của đạo muội ở vùng sâu, vùng xa, còn nhiều khó khăn vật
chất nhưng bổn đạo vẫn ham thích học hỏi giáo lý.
Năm 2010, ngày lễ Vía Thầy mùng 9 tháng Giêng, đạo muội về
Hội Thánh Cầu Kho - Tam
Quan và nhận được quyển Luật Nhân Quả
Theo Giáo Lý Cao Đài (của Huệ Khải). Thật
là món quà quý báu.
Từ khi có Chương Trình Chung Tay Ấn Tống, kể từ quyển số 1 (Đất Nam
Kỳ Tiền Đề Văn Hóa Mở Đạo Cao Đài, của Huệ Khải) đến quyển 86 (Mấy Nhánh Rồi Sau Cũng Một Nhà, của Phạm
Văn Liêm), đạo muội chỉ thiếu ba quyển sau đây, và rất mong được Ban Ấn Tống
giúp đạo muội bổ sung cho đầy đủ:
Số 7: Các Thánh Sở Cao Đài Tỉnh Long
An.
Số 13: Học Tập Thánh Giáo Năm Ất Tỵ.
Số 62: Cuộc Đời Đức Khổng Tử.
Mới rồi, họ đạo Lộc Thuận đã mất đi Lễ Sanh Hương Tâm (Nguyễn Thị Tâm,
1960-2014). Hôm cúng 81 ngày của cố hiền tỷ Lễ Sanh, nhìn di ảnh người bạn đạo
khuất bóng, đạo muội rất cảm thương...
Ban Ấn Tống: Hiền tỷ quý mến, chúng tôi chân thành cảm tạ
tấm lòng hiền tỷ, đã viết cho chúng tôi những trang thư rất dài để giãi bày
tình cảm quý hóa của hiền tỷ. Chúng tôi xin phép được trích lại và đăng nơi đây
một số đoạn, gọi là đồng cảm với hiền tỷ, một bạn đọc rất gắn bó của Chương
Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Đại Đạo.
Tình cảm của hiền tỷ trước việc Lễ Sanh Hương Tâm quy vị có lẽ cũng là suy
nghĩ chung của phần đông đạo hữu chúng ta: Tiễn một bạn đạo rời khỏi trần gian
cũng là lúc nên tự nhắc nhở bản thân rằng ai ai cũng phải tuân theo luật vô thường.
Vậy, còn được sống ngày nào thì phải ráng sức tu học, hành đạo ngày ấy, bởi lẽ
mỗi người chẳng thể biết bao giờ sẽ tới lượt mình! Sinh ký tử quy (sống gởi thác về), nhưng phải về như thế nào cho đúng nghĩa, khỏi uổng phí kiếp sống gởi nơi trần gian trong mấy mươi
năm vắn vỏi.
Chúng tôi sẽ gởi biếu hiền tỷ quyển 62 (Cuộc
Đời Đức Khổng Tử). Hai quyển số 7 và 13 đã hết, và chúng tôi chưa có kế hoạch
tái bản trong lúc này.
Đến nay, không kể các lần tái bản, số nhan đề ấn tống đã là 90 (với quyển Minh Thiện Chơn Kinh), và thêm 14
tập Văn Uyển đã phát hành, Chương Trình Chung Tay Ấn Tống như vậy đã in được
103 tập kinh, sách nhiều thể loại,
trong thời gian bảy năm.
Là Trưởng Ban Phổ Tế của họ đạo Lộc Thuận, hiền tỷ có điều kiện để phổ truyền
giáo lý cho nhơn sanh trong phạm vi họ đạo, chúng tôi cầu chúc hiền tỷ được nhiều
thuận lợi trong bước đường công quả pháp thí. Mỗi khi cần thêm kinh sách, hiền
tỷ cứ liên hệ với Chương Trình. Cầu nguyện hiền tỷ thân tâm thường lạc, tam
công tinh tấn.
*
) Hiền tỷ Nguyễn Nguyệt Thu (La Ngà, Định Quán, Đồng Nai). Điện thoại ngày 18-02-2015:
Văn Uyển tập Nguyên
Ất Mùi (số 13, 2015), trang 91, có nói tới cuộc tọa đàm quốc tế về tôn giáo được tổ chức tại Hà Nội. Xin vui
lòng cho biết tọa đàm là gì?
Ban Ấn Tống: Hiền tỷ kính mến, để giải đáp, chúng tôi xin
mượn ý kiến sau đây, được phổ biến trên Internet:
Hiện nay, ngoài những hình
thức phổ biến thông tin qua các phương tiện như báo chí, phát thanh, truyền
hình… thì một trong các phương pháp truyền thông hiệu quả là tổ chức tọa đàm (workshop).
Tọa đàm là một từ Hán Việt, có nghĩa ngồi để trao đổi, trò chuyện, vì thế nó
có một quy mô nhỏ. Trong buổi tọa đàm,
người nghe cũng là người nói. Các thông tin được trao đổi hai chiều.
Thông thường, tọa đàm được
tổ chức trong một số đơn vị, cơ quan hay tập thể có cùng lĩnh vực hoạt động (kinh
tế, y học, giáo dục hay xã hội…). Địa điểm tổ chức rất linh hoạt. Thí dụ, một
nhóm nông dân ngồi bàn bạc với một chuyên viên khuyến nông về cách sử dụng một
loại phân bón mới, dưới bóng mát của một gốc tre, một nhóm phụ nữ ngồi trao đổi
với nhân viên hội phụ nữ tại nhà người dân về việc tổ chức quỹ tín dụng nhỏ… hay
nhân viên các tổ chức xã hội ngồi thảo luận với nhau về kinh nghiệm giải quyết
việc làm cho trẻ đường phố trong hội trường một cơ quan… tất cả đều được xem là
các buổi tọa đàm.
Trong buổi tọa đàm, mọi ý kiến đều được tôn trọng, được lắng
nghe nhưng cần có một vài người biết cách điều khiển, hướng các lời phát biểu
đi vào trọng tâm, đạt được mục đích đã đặt ra. Vì ai cũng có quyền nói, nếu
không có định hướng thì dễ rơi vào sự tranh cãi hay đi lệch mục tiêu, sa đà vào
những chuyện “trong nhà ngoài phố”. Ngoài ra cần có quy định, có thể là những
quy định bất thành văn, để hạn chế tình trạng nói lê thê, vừa dài, vừa dai vừa
dở của vài người thích phát biểu, nhưng không biết mình nói cái gì, nên ngừng
lại ở đâu.
Vì thế, để một buổi tọa đàm có giá trị, đem lại lợi ích cho
người tham dự, mặc dù thảo luận tự do, nhưng cần xây dựng chủ đề cụ thể và phải
có câu trả lời rõ rệt cho các câu hỏi sau đây: Buổi tọa đàm này nói về cái gì? Tại sao lại phải nói về điều đó? Nói như
thế nào? Nói với đối tượng nào? Nói ở đâu? Nói trong khoảng thời gian là bao
nhiêu?
Tọa đàm là một hoạt động rất hữu ích nếu biết sử dụng, nhưng
nếu lạm dụng, cái gì cũng phải ngồi lại để trao đổi, để lấy ý kiến thì e không
đem lại hiệu quả, mà chỉ làm cho hoạt động của đơn vị, tổ chức bị trì trệ,
không phát triển. Chẳng hạn, vấn đề chỉ cần một hội ý nhanh chóng ngắn gọn là
đủ, thì đừng tổ chức tọa đàm.([2])
*
) Hiền huynh Phạm Trung Quốc (thánh thất Nhựt Chánh, Bến Lức, Long An). Điện thoại ngày 21-02-2015:
Mỗi kỳ có Văn Uyển mới phát hành, tệ đệ đều sốt sắng giới
thiệu với đạo hữu quanh vùng. Nhưng bà con ở đây phần lớn vốn chất phác, vừa
thoáng nhìn thấy bìa sách liền nói “Tôi có rồi”. Tệ đệ phải giải thích là sách
mới về, “bánh mì mới ra lò, còn nóng hổi,” làm sao huynh (hay tỷ) lại có được.
Thì ra, bìa Văn Uyển lúc nào cũng in hình thánh thất hay thánh tịnh, nhìn
thoáng qua thì khá giống nhau, cho nên bà con tưởng lầm. Phải chi Ban Ấn Tống
nghĩ ra cách nào để giúp bà con dễ phân biệt. Chẳng hạn, mỗi tập Văn Uyển mình
chọn một chủ đề, và in lớn chủ đề đó lên bìa 1 của sách.
Ban Ấn Tống: Hiền huynh kính mến, thời gian qua, gia đình
hiền huynh rất tích cực ủng hộ công cuộc hoằng pháp thông qua việc lập tủ kinh
sách tại thánh thất Nhựt Chánh, cũng như tại nhà riêng hiền huynh. Con trai hiền
huynh mỗi khi có sách mới ra, đều chịu khó đến nhận rồi chở về Bến Lức. Chúng
tôi vẫn luôn cảm phục tấm lòng quý hóa của cả gia đình hiền huynh. Hiền huynh
cũng như một số gia đình đạo hữu khác nhiều năm nay đã góp công quả pháp thí rất
hiệu quả.
Về ảnh bìa minh họa các tập Văn Uyển, hiền huynh nói đúng. Một hiền tỷ ở
thánh thất Trung Thành (Đà Nẵng) cũng từng phản ảnh với chúng tôi điều hiền
huynh nói: Đạo hữu Cao Đài hay nhầm lẫn giữa số này với số khác, chỉ vì hình
các thánh thất thoạt trông đều có vẻ giống nhau!
Làm bìa sách đạo khó hơn bìa sách thường. Chúng tôi chọn ảnh thánh thất,
thánh tịnh để làm bìa Văn Uyển vì muốn cho bà con nhà đạo ở mọi nơi xa xôi, tuy
không đủ điều kiện đến viếng khắp các họ đạo trong nước, vẫn có cơ hội được
nhìn thấy nhiều thánh sở Cao Đài qua ảnh màu.
Thật ra, không có hai thánh sở nào kiến trúc giống nhau 100%. Bà con mình để
ý chút xíu là thấy ngay sự khác biệt. Hơn nữa, trên gáy sách còn ghi rõ số 1,
2, 3, 4 theo từng năm 2012, 2023, 2014, 2015... Trên bìa 1 có ghi số thứ tự (cỡ
chữ nhỏ): 1, 2, 3... Tập Văn Uyển này là số 14.
Hiền huynh đề nghị chọn “chủ đề” cho từng tập Văn Uyển, quả là ý kiến
hay; có điều chúng tôi e rằng nếu làm Văn Uyển theo chủ đề thì rất khó tập
trung bài viết cho phong phú và sát chủ đề. Đội ngũ viết lách của chúng ta hiện
nay vẫn còn mỏng, bài vở chúng tôi có được phải nói là rất trầy trật! Văn Uyển tồn
tại qua được tới năm thứ tư, với số 14 như thế này thì Ban Ấn Tống đã ráng “gồng” lắm rồi! Tuy nhiên, chúng tôi vẫn
ghi nhớ ý kiến hay của hiền huynh, để sẽ tìm ra một cách nào khác cho thỏa
đáng.
*
* Một đạo hữu ở Bàn Cờ (quận 3). Thư ngày 26-02-2015:
Tôi cảm ơn Văn Uyển tập Nguyên, xuân Ất
Mùi (số 13) đã giải thích các chữ Việt cổ in trong quyển Tỉnh Thế Ngộ Chơn do Ngài Nguyễn Minh Thiện phiên dịch (Nxb Tôn
Giáo, 2014). Sau đây, tôi đính kèm thêm ba câu hỏi nữa liên quan quyển sách nói
trên, để nhờ Văn Uyển giải thích.
Huệ Khải: Xin lần lượt trả lời đạo hữu như sau:
Câu 4: Mụa rằng ân oán, sát nhân mới tàng (tường).
Sách in
sai, lẽ ra là mựa. Đây là tiếng
Việt cổ (do gốc chữ Nho là Mạc 莫) nghĩa
là đừng nên, chớ nên.
Câu 44: Thất tình là quái Mai san / Lục tặc như thể yêu tàng điện Ân.
Thất tình (mừng, giận,
yêu, ghét, buồn, vui, sợ)
ví như bảy con yêu quái núi Mai.
Theo tiểu thuyết Phong Thần Diễn Nghĩa
(hồi thứ 90, 91, 93), bảy con yêu này xuất hiện ở núi Mai, chống lại quân
Khương Tử Nha. Chúng gồm có: Ðài Lễ (chó sói thành tinh), Dương Hiển (dê núi
thành tinh), Kim Ðại Thăng (trâu rừng thành tinh), Ngô Long (con rít thành
tinh), Thường Hạo (rắn trắng thành tinh), Trư Tử Chân (heo rừng thành tinh), và
Viên Hồng (vượn trắng thành tinh).
Điện Ân là cung điện nhà Ân (cũng gọi nhà
Thương) của vua Trụ, nơi cáo thành tinh (mượn xác người đẹp Đát Kỷ) và đồng bọn
hoành hành.
Câu 51: Hào quang sáng rỡ thấu trong cửu Huyền (Huyền Môn).
Chữ Nho là huyền môn, nghĩa là cửa huyền, nhưng sách in sai là cửu huyền.
Câu 192: Chiêm hoa, trước chỉ khai
tâm.
Lẽ ra nên in là niêm hoa. Chữ Nho niêm 拈 gồm
bên trái bộ thủ 扌 là cánh tay, bên trái là chữ chiêm
占 nghĩa là xem bói. Chữ 拈 âm Bắc Kinh đọc là [niān] giống như người Việt
Nam đọc nối liền hai âm “ni-en”;
nhưng âm Hán-Việt đọc là niêm, có nghĩa nhón hai ngón tay cầm vật gì. Xưa kia trên núi Linh Sơn, Đức Phật Tổ
im lặng nhón lấy đóa hoa giơ lên giữa đông đảo đại chúng, và chỉ riêng Ca Diếp
lãnh hội ý nghĩa sâu kín, bèn mỉm cười. Sự tích này tạo nên thành ngữ quen thuộc
là niêm
hoa vi tiếu 拈花微笑
(nhón cánh hoa mà cười mím chi).
*
* Một tu sinh xin ẩn danh (đường Cống Quỳnh, quận 1). E-mail ngày 10-3-2015:
Văn Uyển tập Nguyên, xuân Ất Mùi (số
13), trang 26 có câu: Xuân chào Thánh Đạo
ra đời Kỳ Ba. Như vậy, phải chăng đạo Cao Đài là đạo Thánh, không phải đạo
Tiên?
Trang 34 có câu: Chưa phải lúc toàn thù duy nhất. Trang 35 có câu: Ngô Minh Chiêu với môn đồ bất như. Em
xin hỏi: “toàn thù” và “bất như” nghĩa là gì?
Huệ Khải: Xin lần lượt trả lời hiền hữu như sau:
j Trong
câu “Xuân chào Thánh Đạo ra đời Kỳ Ba”, hai
chữ “Thánh Đạo” có nghĩa là Đạo thiêng
liêng. Chữ thánh (holy) này cùng
nghĩa với những chữ thánh trong các
chữ thánh dụ, thánh giáo, thánh huấn,
thánh lệnh, thánh ngôn, thánh thai, thánh thi, thánh tượng, thánh ý, v.v…
k Toàn 全 là tất cả. Thù 殊 là bất đồng, không
giống nhau. Duy nhất 唯一 là chỉ có một. Câu “Chưa phải lúc toàn thù duy nhất” hiểu
thoát ý là: Chưa phải lúc mà tất cả các sai biệt có được sự đồng nhất.
l Bất
như 不如 nghĩa là không giống nhau, không đồng
quan điểm với nhau.
*
* Thạc Sĩ Ngô Quốc Đông (Viện Nghiên Cứu Tôn Giáo, 27 Trần Xuân Soạn, Hà Nội). E-mail ngày 16-3-2015:
Tôi vừa nhận được mười cuốn ĐẠI ĐẠO VĂN UYỂN, số Xuân Ất Mùi do Ban Ấn
Tống gửi tặng. Văn Uyển in rất đẹp, trang trọng, thật ấn tượng cả về nội dung
và hình thức. Rất cám ơn Ban Ấn Tống về món quà đầu xuân này. Kính chúc Ban Ấn
Tống sức khỏe, mọi việc tốt lành. Trân trọng.
Ban Ấn Tống: Chúng tôi chân thành cảm ơn Thạc Sĩ Ngô Quốc
Đông đã hoan hỷ cho phép chúng tôi sử dụng lại bài viết công phu và bổ ích của
hiền hữu trong số Xuân Ất Mùi (13). Chúng tôi cũng cảm ơn hiền hữu đã có lời nhận
xét đầy hảo ý về tập Văn Uyển 13 này. Ước mong trong những số tới, Văn Uyển sẽ
rất hân hạnh được tiếp tục đón nhận thêm nhiều bài viết hay của Ngô hiền hữu.
Kính chúc hiền hữu và gia đình vạn an.
