ĐĐVU 02 / ĐỨC ĐỘ VÀ HY SINH CỦA NGƯỜI HƯỚNG ĐẠO / Thánh giáo

Thiên Lý Đàn, 10-4 Ất Tỵ (10-5-1965)

Đức TỔNG LÝ HƯNG ĐẠO

TIẾP ĐIỂN

THI

Khí phách nghìn xưa vẫn sống còn

Nay về nhìn lại dải sông non [1]

Đạo mầu tô điểm trời Nam Việt

Cho giống Lạc Hồng khắp cháu con.

Bản Thánh chào chư Thiên sắc [2] Lưỡng Đài.[3] Chào Hội Thánh Truyền Giáo.

Chư chức sắc hướng đạo!

Sự thế ngày nay chẳng những chỉ xã hội mà đến Giáo Hội cũng cùng chung một trạng huống [4] tinh thần vô cùng bi đát. Điều kinh cụ [5] hãi hùng ngày nay, không phải vì chiến tranh khốc liệt, không phải thiên vạn [6] binh hùng,[7] không phải vì quỷ ma óng dậy,[8] bày vẽ lắm trò, làm cho lu mờ chánh pháp, mà chính là ở “sự sụp đổ tinh thần”. Sự sụp đổ tinh thần ấy là điều tai hại căn bản.

Các hiền thử nghĩ: Khi muốn phục hưng [9] một quốc gia, điều trước hết phải có dân chí,[10] dân khí,[11] dân tâm.[12] Nếu dân chí đã nhụt, dân khí đã suy, dân tâm ly tán, hàng sĩ phu [13] triều đại thì tranh nhau chút lợi danh cho riêng mình, còn quần chúng khắp nơi như đàn chiên [14] không người chăn giữ, trước tình trạng đó làm sao phục hưng Đại Đạo!

Hôm nay Bản Thánh rất buồn! Buồn cho sứ mạng trọng đại của Đại Đạo! Phục hưng tinh thần truyền thống cổ truyền của dân tộc dính liền với sự phục hưng văn minh nhân loại, để xây dựng một nguơn hội [15] thái bình vĩnh cửu cho muôn người, tạo lập một thiên đàng cực lạc tại thế. Sứ mạng đó ai đảm trách?

Hỡi chư chức sắc hướng đạo! [16]

Đọc lại sử nhà Trần, từ bao ảm đạm thê lương bỗng trở nên bao hùng tráng mãnh liệt. Phải chăng nhờ biết tạo cái thế nhơn hòa đoàn kết, quy tụ được nhân tâm, tác động được dân khí để mở màn cho công cuộc phục hưng.

Ngày nay muốn tạo được cái thế nhơn hòa đoàn kết ấy, thì người lớn phải tỏ ra đức độ, phải chịu hy sinh. Hy sinh cái ý kiến tư hữu [17] của mình cũng là điều quan trọng không kém sự hy sinh tính mệnh. Hy sinh vì sự sống còn của kẻ dưới, hy sinh vì mọi người, hy sinh vì chính nghĩa cao cả như sự bảo tồn, xương minh [18] chơn truyền đạo pháp chẳng hạn.

Bậc hướng đạo phải đạt được cái lý ấy. Phải bác kiến quảng văn.[19] Phải ôn cố tri tân.[20] Phải thường xuyên khắc kỷ [21] phục lễ.[22] Phải rèn luyện thân tâm để nêu gương sáng cho mọi người. Phải nung nấu lòng tin tưởng cho mọi người, bởi lòng tin là sức mạnh vô biên. Mất lòng tin khác nào một đạo binh mất người tướng súy [23] vậy.

THI

Vững một niềm tin tạo thế thời

Bao nhiêu sự nghiệp bấy nhiêu đời

Trung Châu [24] viết đặng trang thanh sử [25]

Nam Bắc sum vầy sẽ hẹn nơi.

THI BÀI

Hỡi hướng đạo Cao Đài có biết

Hỡi nhân sinh đất Việt có hay

Bao nhiêu trạng thái sắp bày

Điêu linh [26] thế sự, đọa đày thế nhân.

Chừ [27] ai gánh nặng phần trọng trách

Chừ ai toan kế hoạch cứu nguy

Ai đâu hướng đạo Tam Kỳ

Ai thương nhân loại, ai vì nước non?

Đặt nhiệm vụ sống còn một kiếp

Góp tinh thần khí tiết [28] nghìn xưa

Dân tâm, dân khí có thừa

Chí dân xây đắp cho vừa lòng dân.

Hiệp lý Đạo [29] bất phân [30] bất biến [31]

Nhơn tâm hòa cục diện [32] tương lai

Xương minh chánh pháp Cao Đài

Bảo tồn hạnh phúc trong ngoài lân bang.[33]

Người lãnh đạo tâm can thiết thạch [34]

Phận tín đồ trọng trách [35] khư khư [36]

Bao nhiêu gian khổ chớ từ [37]

Quanh co thế lộ [38] thiệt hư máy Trời.

So công nghiệp [39] thế thời phải thế

Gẫm cơ đồ [40] dâu bể bể dâu [41]

Trời Nam gây dựng đạo mầu

Phục hoàn [42] chánh pháp năm châu đồng hành.[43]

Hỡi chư chức sắc hướng đạo!

Nội bộ Hội Thánh Truyền Giáo ngày nay, cũng như các Hội Thánh chi phái, đều gặp phải tình trạng chung, đó là thiếu người thiếu sức. Nhưng việc ấy không hẳn là quan trọng, mà chính việc quan trọng ấy là phải phục hoàn lại lòng tin, đồng nhứt ý chí, sớm liên hữu [44] đó đây, để tạo cái thế đồng tiến kịp thời đảm đang sứ mệnh, san bằng những mâu thuẫn, hàn gắn những gì đổ vỡ đau thương trong buổi hạ nguơn mạt kiếp này.

THI

Đã đặt đời mình trước chúng sanh,

Thỉ chung [45] lèo lái ráng lo hành,

Đường quanh nẻo tắt cùng gai gốc,

Mạnh dạn tô bồi quyển sử xanh.

Chư Thiên chức hãy thành tâm tiếp điển. Có Giáo Tông lâm đàn. Bản Thánh dành mọi sự cảm tình vì dân tộc tính. Chào chung chư Thiên sắc. Xin kiếu.

TIẾP ĐIỂN

GIÁO TÔNG ĐẠI ĐẠO LÝ THÁI BẠCH

Bần Đạo chào chư Thiên sắc lưỡng đài, chào chư hiền đệ hiền muội.

Bần Đạo để lời thăm chư chức việc và toàn đạo nơi Hội Thánh Trung Hưng. Bần Đạo rất cảm kích và ngợi khen chư chức sắc, chức việc và toàn đạo. Thời gian qua, trước bao thảm trạng hãi hùng, mà toàn đạo vẫn giữ một niềm tin, nhứt là tinh thần thuần chơn tôn giáo để chịu đựng, để thắng mọi nghịch cảnh, như lời Tổng Lý Hưng Đạo vừa đề cập. Dầu vậy, Bần Đạo khuyên chư hiền cần phải nỗ lực hơn nữa, phải vững lòng tin hơn nữa, vì nghịch cảnh còn nhiều. Miễn lễ trung đàn an tọa.

(…)

Hỡi chư chức sắc hướng đạo!

Tam quân khả đoạt súy, thất phu bất khả đoạt chí.[46] Nếu muốn đặt niềm tin ở tín đồ, thì trước phải có niềm tin ở từ hướng đạo. Muốn thi hành quyền pháp ở thánh thất, thì trước phải có quyền pháp ở Hội Thánh tượng trưng. Như vậy sự chỉnh đốn Hội Thánh tức là chỉnh đốn cho toàn đạo vậy.

(…)

THI

Quyền pháp nghiêm minh độ khách trần

Trở về nẻo chánh hưởng Thiên ân

Gắng công sử đạo danh bia tạc

Nghìn kiếp muôn thu vị Thánh Thần.

Hỡi chư chức sắc hướng đạo!

Người chức sắc có thể tỏ ra là một thiên thần ở thế gian, nên cần phải tỏ ra xứng đáng, cần hiểu trọng trách mình ở Hội Thánh, phải rèn luyện cho kẻ dưới được vận dụng điều hành.

(…)

Chư chức sắc hướng đạo phải cố gắng đặt hết tinh thần hoạt động cho Hội Thánh Trung Hưng, về sau nầy sẽ là nhịp cầu nối liền giữa Nam và Bắc.

(…)

Chư hiền đệ, chư chức sắc hướng đạo thành tâm tiếp điển Đức Đông Phương lâm đàn. Bần Đạo thăng.

TIẾP ĐIỂN

ĐÔNG PHƯƠNG CHƯỞNG QUẢN.

Bần Đạo chào chư chức sắc lưỡng đài. Chào đệ muội lưỡng ban. (…) Miễn lễ. An tọa nghe dạy.

(…)

Muốn trị bá thì phải dùng vương, muốn trị loạn thì phải sùng thượng tín, thành, lễ, nghĩa. Nếu dùng bá trị bá, dùng loạn trị loạn thì bá nọ chồng lên bá kia, loạn kia chồng lên loạn nọ, thì thiên hạ đại nguy!

Ngày nay, thế sự như cờ túng nước, nhưng thiên hạ vẫn tranh nhau giành lấy con cờ, mà không biết tạo cái thế. Nếu không tạo thế thì làm sao biết sử dụng con cờ. Cái thế ấy là xương minh chánh đạo vậy. Người lãnh đạo cần nên lưu ý điều nầy.

(…)

Bần Đạo ban ơn chung chư chức sắc lưỡng đài, chư đệ muội. Thăng.

---

[1] Dải sông non: Dải non sông, dải giang sơn, lãnh thổ quốc gia.

[2] Thiên sắc 天色: Thiên ân chức sắc.

[3] Lưỡng Đài 兩臺: Hai Đài, gồm Hiệp Thiên Đài và Cửu Trùng Đài.

[4] Trạng huống: Tình cảnh, cảnh huống, tình thế (situation).

[5] Kinh cụ 驚懼: Sợ hãi, hoảng sợ (panic, fright).

[6] Thiên vạn 千萬: Ngàn và mười ngàn; vô số.

[7] Binh hùng (hùng binh 雄兵): Lính khỏe, quân đội mạnh mẽ (powerful soldiers, strong army).

[8] Óng dậy: Nổi lên rất nhiều, rần rần xuất hiện.

^[9] Phục hưng 復興: Làm cho hưng thịnh lại sau một thời kỳ suy yếu (to revive).

^[10] Dân chí 民志: Ý chí của dân chúng.

^[11] Dân khí 民氣: Tinh thần mạnh mẽ của dân chúng.

^[12] Dân tâm 民心: Lòng dân.

^[13] Sĩ phu 士夫: Những người có học thức, giới trí thức của một nước, một xã hội (the intelligentsia).

^[14] Đàn chiên: Đàn cừu (a herd of sheep).

^[15] Nguơn (nguyên) hội 元會: Kỷ nguyên, một thời kỳ lâu dài (era).

^[16] Hướng đạo 向導: Dẫn dắt tín đồ (to lead followers).

^[17] Ý kiến tư hữu: Ý kiến riêng của cá nhân.

^[18] Xương minh 昌明: Làm sáng tỏ nghĩa lý để mọi người hiểu.

^[19] Bác kiến quảng văn 博見廣聞: Thấy rộng nghe nhiều, kiến thức bao quát (vast knowledge).

^[20] Ôn cố tri tân 温故知新: Ôn lại việc cũ để biết suy việc mới (to review the old and know the new, to recall the past to understand the future). Thành ngữ này lấy trong Luận Ngữ.

^[21] Khắc kỷ 克己: Kiềm chế bản thân, kỷ luật với chính mình (self-restraint, to subdue one's self), tức là khắc chế bản ngã, trừ khử tự tư tự lợi.

^[22] Phục lễ 復禮: Trở về với lễ (to return to propriety), tức là lấy lễ tiết chế hành động. Khắc kỷ phục lễ 克己復禮: Khắc chế bản ngã, trừ khử tự tư tự lợi và trở về với lễ mà hành động, tức là lấy lễ tiết chế hành động (to subdue one's self and return to propriety).

Luận Ngữ, 12-1:

Thầy Nhan Uyên hỏi về nhân, Đức Khổng Tử đáp: “Khắc kỷ phục lễ [kiềm chế bản thân và trở về với lễ] là nhân. Một ngày khắc kỷ phục lễ, thiên hạ trở về nhân. Làm điều nhân là do mình, chứ không do người.”

Thầy Nhan Uyên hỏi: “Xin hỏi đặc điểm của nhân?”

Đức Khổng Tử nói: “Cái gì không hợp lễ thì đừng nhìn, đừng nghe, đừng nói, đừng làm.”

(Nhan Uyên vấn nhân. Tử viết: “Khắc kỷ phục lễ vi nhân. Nhất nhật khắc kỷ phục lễ, thiên hạ quy nhân yên. Vi nhân do kỷ, nhi do nhân hồ tai?”

Nhan Uyên viết: “Thỉnh vấn kỳ mục.”

Tử viết: “Phi lễ vật thị, phi lễ vật thính, phi lễ vật ngôn, phi lễ vật động.”)

顏淵問仁. 子曰: “克己復禮為仁. 一日克己復禮, 天下 歸仁 焉. 為仁由己, 而由仁乎哉?” 顏淵曰: “請問其目.” 子曰: “非 禮勿視, 非禮勿聽, 非禮勿言, 非禮勿動.”

^[23] Tướng súy (soái) 將帥: Người chỉ huy một đạo quân (commander-in-chief).

^[24] Trung châu 中州: Trung kỳ 中圻, Trung bộ 中部, đất miền Trung (central Vietnam).

^[25] Thanh sử 青史: Sử xanh. Ngày xưa chưa biết làm ra giấy, người Trung Hoa khi viết sử phải ghi vào các thẻ tre, do đó gọi lịch sử hay sử ký là thanh sử (history). [Thanh: màu xanh của tre.] Do phải viết trên thẻ tre nên khi xưa người Hoa có thói quen viết chữ Hán theo hàng dọc, viết từ trên xuống dưới và viết từ phải qua trái. Để giữ tre lâu hỏng, người ta hơ tre trên lửa cho khô, nước trong thân tre rịn ra ngoài như đổ mồ hôi [hãn: mồ hôi], vì thế cũng gọi sử sách, sử ký là hãn thanh 汗青. Thừa tướng Văn Thiên Tường 文天祥 (1236-1283) đời Tống là bậc trung nghĩa, có nói: Nhân sinh tự cổ thùy vô tử, / Lưu thủ đan tâm chiếu hãn thanh. 人生自古誰無死 / 留取丹 心照汗青. (Xưa nay thử hỏi ai không chết / Để lại lòng son rọi sử xanh.)

^[26] Điêu linh 凋(彫)零: Héo rụng, suy bại, tàn tạ, rã rời.

^[27] Chừ: Giờ đây, bây giờ, lúc này.

^[28] Khí tiết 氣節: Chí khí và tiết tháo; ngay thẳng trung trinh, không chịu sống hèn sống nhục.

^[29] Hiệp lý Đạo: Hòa hợp với lẽ Đạo, làm đúng theo lẽ Đạo (to be in harmony with Dao).

^[30] Bất phân 不分: Không chia rẽ.

^[31] Bất biến 不變: Không loạn động.

^[32] Cục diện 局面: Tình hình, tình thế (situation).

^[33] Lân bang 鄰邦: Nước láng giềng (neighbouring country). Trong ngoài lân bang: Trong nước và nước láng giềng.

^[34] Tâm can 心肝: Tim gan. Thiết thạch 鐵石: Sắt đá. Tâm can thiết thạch: Lòng dạ sắt đá, ý chí vững bền, không lay chuyển trước mọi hoàn cảnh.

^[35] Trọng trách 重責: Trách nhiệm nặng nề (heavy responsibility).

^[36] Khư khư: Bám chặt, giữ chặt, không buông bỏ.

^[37] Từ 辭: Buông bỏ, từ bỏ, không nhận lãnh (to dismiss, to refuse).

^[38] Thế lộ 世路: Đường đời, cùng nghĩa với thế đồ 世途.

^[39] Công nghiệp 功業: Sự nghiệp to tát, việc làm vẻ vang trong đời (outstanding work, glorious deed). Ở đây có thể hiểu là đạo nghiệp (những thành quả lớn lao làm được cho đạo).

^[40] Cơ đồ 基圖: Sự nghiệp gầy dựng được (undertaking, career).

^[41] Dâu bể bể dâu: Những biến cố lớn lao ở đời (life’s vicissitude) diễn ra không ngừng. Dâu bể tức là tang hải 桑海, nói tắt của Thương hải biến vi tang điền 滄海變爲桑田 (Biển xanh biến thành ruộng dâu). Thường nói tắt là thương hải tang điền, tang điền thương hải, tang thương, hoặc nói cuộc dâu bể (biển) hay bể (biển) dâu.

^[42] Phục hoàn 復還: Lấy lại cái đã mất (to restore).

^[43] Đồng hành 同行: Đi chung một đường, theo cùng một đường lối (to follow the same direction, to journey together).

[44] Liên hữu 連友: Kết bạn.

^[45] Thỉ (thủy) chung 始終:  Trước sau, trọn vẹn từ đầu tới cuối (from beginning to end). ‚ Trung thành (loyal, faithful).

[46] Đức Khổng Tử nói: Tam quân khả đoạt súy dã, thất phu bất khả đoạt chí dã. 三軍可奪帥也, 匹夫不可奪志也. Có thể cướp được tướng lĩnh của quân đội, không thể cướp được ý chí của một kẻ phàm phu. (Luận Ngữ: Tử Hãn). Câu này tương đồng với lời của Albert Einstein (1879-1955): “Đập vỡ một nguyên tử còn dễ hơn xóa bỏ một định kiến.” (It is easier to break up an atom than to eliminate a prejudice.)

HUỆ KHẢI và LÊ ANH MINH hiệp chú