Mùa Đông năm ấy, lần đầu tiên tôi đặt chân tới Hà Nội, nhân một
chuyến công tác cho nhà trường. Buổi sáng đầu tiên bước ra khỏi khách sạn, tôi bắt
gặp hình ảnh vài phụ nữ đạp xe chở hoa tươi đi bán dạo trên phố còn thưa người.
Đẹp quá!
Sáng hôm nay, Sài Gòn mát nhiều, “dạo” qua Internet bên cốc cà phê
đen không đường quen thuộc, tình cờ tôi được thưởng thức một tản văn rất thi vị
của ĐÔNG NHÂN, và gợi nhớ hình ảnh tôi bắt gặp lần đầu khi xưa. Thoắt đó mà đã hai
mươi bảy, hai mươi tám năm!
Tôi chân thành tạ lỗi với tác giả vì không biết địa chỉ để trân
trọng xin phép đăng lại bài viết rất hay và hai hình ảnh rất đẹp minh họa nơi
đây. Vì mục đích phi lợi nhuận của Văn Uyển, rất mong và tin rằng tác giả ĐÔNG
NHÂN hoan hỷ lượng thứ.
(H.Kh., 19-8-2017)
Những năm tháng xa xưa, khi
sống ở nông thôn, những ngày đổi mùa thực sự là những ngày để lại trong ta
những hình ảnh, âm thanh và hương vị không thể nào quên được.
Một buổi sáng tỉnh dậy bước ra khỏi ngôi
nhà, ta thấy mùa mới đã về có lúc reo vang, có lúc thì thầm... trong mỗi góc
vườn, trên những vòm lá, trên mặt đầm nước, ngoài cánh đồng, phía chân đê, trên
bầu trời...
Có khi chỉ là một sắc lá chợt đổi màu
trong vườn, một tiếng chim khe khẽ trong lá thẫm, một tiếng côn trùng bất chợt
trong đêm, những tiếng mưa nhè nhẹ, gần xa... Bây giờ sống nơi đô thị bị vây
hãm bởi những khối nhà bê tông, những dòng lũ của người và xe và bị cuốn chìm
vào đủ thứ công việc, những khoảnh khắc đổi mùa như thế hình như đã không còn
reo vang trong ta nữa.
Ta không còn thấy thời gian đổi mùa qua
những khu vườn, những âm thanh, những đầm nước và bầu trời. Nhưng may thay, có
một thứ vẫn làm ta nhận ra một mùa mới đã đang đến. Đó là những người bán hàng
rong. Họ xuất hiện và làm cho ta nhận ra một mùa mới đã đến.
Ta luôn nhớ vào những ngày cuối năm
thường có gió lạnh và mưa phùn ẩm ướt. Đường phố như được “nhân bản” người và
xe lên gấp mấy lần. Mọi người như đang chạy đua đến kiệt sức về ngày cuối cùng
của năm cũ.
Cũng là ngày cuối năm ấy sao trước kia ta
cảm thấy một điều gì đó ấm áp và rạo rực đang tràn về cho dù lúc đầu thật mơ
hồ. Nhưng bây giờ ta bỏ quên vẻ đẹp ấy, ta bị mọi thứ “ích lợi” ngắn ngủi xâm
chiếm và làm cho lòng ta chẳng bao giờ êm đềm và xao xác nữa.
Vào những ngày này, có biết bao việc làm
người ta tưởng như chẳng có thể ngước được mắt lên. Và vào một buổi sáng nào
đấy, khi ta đang ngồi uống ly cà phê cũng rất vội vàng để rồi lại chạy ầm ầm
trên đường như bị giặc đuổi thì một người đàn bà bán hàng rong đạp xe thong thả
đi qua ta.
Phía sau chiếc xe là những cành đào khẳng
khiu đã chớm nở một vài bông. Hơi ấm và tiếng xao động của những ngọn gió xuân
từ đâu đó trên những cánh đồng bên kia sông Hồng chợt lùa về thành phố.
Có thể sự thật lúc đó chỉ là cảm giác của
ta về một mùa xuân đang đến, có thể đó chỉ là ký ức được vùi sâu và lúc đó nhờ
những cành đào kia đánh thức. Và chẳng thế nào khác được, lòng ta bỗng vang lên
một tiếng reo khẽ: “Đã mùa xuân...”
Những ồn ào, chen chúc, vội vã, mệt
nhọc... chợt tan biến trong buổi sáng ấy. Lúc đó, ta muốn gọi thêm một ly cà
phê nữa. Ta muốn bỏ lại phía sau mọi thứ để nhìn theo người đàn bà bán hàng
rong chở những cành đào nhỏ đang vừa trôi vừa lan tỏa trên đường phố.
Vừa mới trước đó, ta còn đang chìm trong
những cảm giác nặng nề của giá lạnh và những công việc quá nhiều phù phiếm và
áp đặt, thì ngay sau đó mùa xuân lớn lao đã tràn ngập tâm hồn ta. Người đàn bà
bán hàng rong kia là người đầu tiên cho ta biết mùa xuân đã đến.
Hằng năm, ta có một thói quen ngồi uống
cà phê buổi sáng ở quán vỉa hè để chờ đợi người đàn bà bán hàng rong chở những
cành đào mới chớm nở vài bông sau chiếc xe đạp cũ. Và chỉ khi người đàn bà ấy
xuất hiện, ta mới thấy mùa xuân thực sự đã về.
Rồi đến một ngày, khi những bông loa kèn
hiện ra sau chiếc xe đạp cũ ấy đang trôi dọc một con phố. Lúc đó, những cảm
giác về mùa hạ mới vang lên. Trong tiếng vang lặng lẽ ấy có tiếng sấm vọng từ
một dãy núi xa, có tiếng cơn mưa trên những mái ngói còn sót lại của thành phố
này, có tiếng cá quẫy vật đẻ ngoài mép nước sông Hồng và sực nức hương thơm của
những loài hoa mùa hạ.
Có lúc, cho dù bị khiển trách hay một cái
lườm khó chịu của thủ trưởng và giọng nói mỉa mai của một đồng nghiệp thì ta
vẫn cho ta quyền đến cơ quan muộn hơn những ngày khác.
Ta phải được chìm vào trong ký ức về
những mùa hạ xa xôi trong đời mình để được đón những cơn gió mùa hạ, được đi
dưới cơn mưa đầu hạ, để được nghe tiếng sấm rền vang một chuỗi dài như kéo từ
chân trời xa lại, được chìm trong cây lá xanh biếc trong vườn và hương hoa vừa
nở sau mưa, để được nghe tiếng ếch nhái kêu vang mọng nước dọc đầm nước và ao
làng và bắt đầu trong những vòm cây tiếng bầy ve thức dậy.... Ta sẽ thong thả
bước đến bên người bán hàng rong và mua một bó lớn loa kèn, rồi thong thả bước
về cơ quan, cắm bình loa kèn trong phòng làm việc.
Như thế, cả mùa hạ ấy luôn âm vang trong
ta những giai điệu mạnh mẽ và nồng nàn. Tất cả những cảm xúc ấy làm cho ta muốn
làm một điều gì đó thật nồng nhiệt, thật sâu sắc và đắm mê. Và những thăng hoa
bất ngờ ùa đến trong công việc của ta. Bởi chỉ khi tâm hồn mở rộng cánh cửa thì
những điều đẹp đẽ và mới lạ mới ùa vào.
Rồi đến một ngày, những bông cúc như
những đóa mây vàng trôi sau những người đàn bà đạp xe dọc các con phố buổi sáng
chợt làm cho thành phố vốn chật chội và ngạt thở bỗng mở ra và mở ra mênh mang,
bầu trời chợt xanh thẳm và xa xôi... và những ngày mùa thu đẹp nhất trong năm
đang khẽ khàng lan vào mọi ngõ phố.
Ta lại muốn uống thêm một ly cà phê, lại
muốn nhắn một cái tin lãng mạn cho một ai đó, hoặc hai ai đó mà chẳng nghĩ mình
là kẻ đa tình. Mùa thu đang lộng lẫy thế kia chẳng lẽ lòng ta đóng sập mọi ô
cửa tâm hồn mình.
Và rồi lại đến mùa đông...
Cứ thế và cứ thế, những người đàn bà bán
hàng rong đối với ta là hình ảnh luôn mang theo cảm giác náo nức và xốn xang lạ
thường. Và ta gọi họ là NHỮNG NGƯỜI BÁO MÙA.
Với ta, chỉ khi họ xuất hiện thì mùa mới
bắt đầu xuất hiện. Ngay cả khi vẫn còn chút lạnh vương lại của mùa đông thì
những chiếc xe đạp chở những đóa loa kèn hiện ra, lòng ta đã rộn vang âm thanh
mùa hạ.
Mấy năm trước đây, thành phố cấm hàng
rong. Ta đã rất ngạc nhiên về lệnh cấm này. Cho dù cấm hết hàng rong thì thành
phố này cũng không thể nào thông thoáng được khi quy hoạch thành phố và quản lý
thành phố với cách lâu nay vẫn làm.
Hình như những người đưa ra quyết định
cấm hàng rong đã không biết quản lý một đô thị lớn như thế nào và đặc biệt là
không biết cảm nhận một vẻ đẹp của những người bán hàng rong đã làm nên phong
vị của Hà Nội. Nhưng thật may mắn khi lệnh cấm đó đã không thực hiện nữa.
Và thế, ta lại có những khoảnh khắc lạ kỳ
vang lên trong lòng và làm ta trở nên thanh bình hơn, yêu thương hơn, rộng
lượng hơn và thân thiết hơn với những gương mặt của người qua đường mà thường
là cả đời không gặp lại nữa. Những khoảnh khắc thanh bình, yêu thương, rộng
lượng và thân thiết lạ kỳ ấy được làm nên bởi NHỮNG NGƯỜI BÁO MÙA.
ĐÔNG NHÂN
·
Chớ bao giờ đánh mất cơ hội để thấy bất kỳ thứ
gì xinh đẹp, vì vẻ đẹp là nét chữ của Thượng Đế. / Never lose an opportunity of seeing anything beautiful, for beauty is
God’s handwriting. R.W. Emerson
(1803-1882, Mỹ)
