NHỮNG NĂM THÁNG Ở SÀI
GÒN
Giáo Hữu THƯỢNG CÔNG THANH
Cuối năm 1965, tôi cùng
với anh Nguyễn Khánh Âu (bạn đạo gần nhà cô
Tham Tường tỉnh đạo Thừa Thiên - Huế)
chờ máy bay đưa vào Sài Gòn. Sáng nào hai chúng
tôi cũng đi bộ lên phi trường Đà Nẵng rồi về vì không có
máy bay đi Sài Gòn do xáo trộn chính trị. Hơn
một tháng chúng tôi mới vào được Sài Gòn
bằng máy bay quân sự C130.
Ở Sài Gòn cũng chỉ
chờ đợi vì tình hình đầu năm 1966 không sáng sủa lắm. Tiền ăn không còn là bao. Tiền
các bạn ở Đà Nẵng như anh Long, Khóa, Thức và các chị Dung,
Hiền... gởi vào giúp cũng đã
cạn. Đi kiếm công việc làm thêm thì chẳng biết làm việc gì, ở
đâu.
Bữa nọ nghe đài
phát thanh thông báo thi tuyển thư ký phù động đồng
hóa công nhật. Hồi đó công chức có ba
loại: (a) phù
động: bị cho nghỉ hoặc tự ý nghỉ việc lúc nào cũng được; (b) công nhật: lương trả theo ngày công, làm việc có
thời hạn; (c) chánh ngạch: không được tự ý nghỉ
việc, nhà nước không thể sa
thải lúc nào cũng được.
Tôi đến Nha Cấp
Thủy thuộc Bộ Công Chánh ở đường
Công Lý (nay là đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa) xin việc. Rất may tôi gặp ngay ông giám
đốc Bùi Hữu Lân. Ông này người Huế,
tốt nghiệp kỹ sư công chánh ở Pháp về,([1]) và phục vụ trong
ngành công chánh đă lâu. Ông
hỏi cặn kẽ lý lịch và lý do tôi đến xin việc.
Về chỗ ở, tôi nói: “Tôi hiện ở nhà bà con số
135/20 đường Minh Mạng, xã Phú Nhuận, tỉnh Gia Định.”
Tôi giải thích: “Đường này gần cổng xe lửa
số 6. Nếu đường Công Lý và đường Nguyễn Huỳnh Đức song song thì nó là cát
tuyến cắt hai đường này.”
Ông cười, nói: “Tôi khoái toán. Nghe anh nói
toán,([3]) tôi thấy thích lắm. Thôi, mai anh đến làm việc.”
Ngày hôm sau, bộ phận
hành chính lo đầy đủ thủ tục để tôi vào làm ở Nha Kỹ Thuật trong phi trường Tân
Sơn Nhất. Lương thư ký đồng hóa
công nhật không khá, nhưng cũng tạm đủ. Tôi
liền xin thêm cho hai bạn đạo là Lương
Tiến Toàn và Nguyễn Khánh Âu đang thất nghiệp cùng vào làm. Đi làm về rảnh rỗi tôi thường đọc sách nghiên
cứu và giáo lý Cao Đài. Tôi thường cúng nước ở nhà bác Sáu (sau này là Đầu Họ
Đạo). Chủ Nhật đi về thánh thất
Trung Minh.
Khi tôi vào thành phố
mới biết quý đạo hữu miền Trung vào Nam lập nghiệp vừa mua được một căn nhà ở
đường Bình Thới ([4]) để làm thánh
thất. Nhà bề ngang khoảng
7m, dài 20m, có gác ván 3x7m để thờ Thầy. Trụ
sở Phân Đoàn Thanh Niên Hưng Đạo Sài Gòn cũng đặt tại đây.
Một hôm tôi nghe chú Trần Luyện,([5]) đang làm Chánh Sự Vụ ở Nha
Hành Chánh - Tài Chánh thuộc Bộ
Lao Động cho biết: “Bộ đang tuyển phó kiểm tra lao
động (ngạch chuyên môn của Bộ Lao Động, tương đương với thư ký hành chánh). Nếu vào làm ở ngạch này thì được hoãn dịch (khỏi đi lính).”
Tôi liền làm hồ sơ thi
vào. Họ chỉ tuyển ba mươi người, tôi đậu thứ ba mươi trong số hai trăm
người thi. Tôi mừng quá. Vào làm việc tôi được
hoãn dịch. Ông Luyện sắp xếp tôi về làm ở phòng Kế Toán
dưới quyền ông.
Ông Luyện lại là Tổng Thư Ký Hội Thánh Truyền
Giáo Cao Đài, kiêm Tổng Đoàn Trưởng Thanh Niên
Hưng Đạo Đoàn. Do đó tôi giúp ông đắc lực trong việc
liên lạc và đưa thư.
Lúc bấy giờ (1967),
Phân Đoàn Thanh Niên Hưng Đạo Đoàn Sài
Gòn củng cố lại nhân sự. Sau khi bầu
cử lại, Ban Chấp Hành Phân Đoàn bao gồm:
- Anh Nguyễn Hồng Văn, phân
đoàn trưởng.
- Anh Hồ Chánh Hảo, phân
đoàn phó.
- Anh Đỗ Phú Công, thư ký.
- Anh Lương
Tiến Toàn, ủy viên sinh hoạt thanh niên.
- Anh Trần Văn Uyển,
ủy viên tuyên nghiên huấn.
- Chị Lê Thị Bích Hồng, ủy
viên tài chính, phước xã.
(Hai anh Ngô Chánh Duy
và Nguyễn Mạnh không tham gia nữa.)
Đầu năm 1968, anh
Nguyễn Hồng Văn bị gọi đi học sĩ quan Thủ Đức, ủy quyền cho Đỗ Phú Công xử lý
Ban Chấp Hành Phân Đoàn Sài Gòn. Cuối tháng 6 năm 1968, Công cũng bị động viên
đi sĩ quan Thủ Đức, giao quyền lại cho bác sĩ Nguyễn Ngọc Lang mới vào Sài Gòn xử lý và chuẩn bị
bầu lại Ban Chấp Hành khác.
Khi xử lý Phân Đoàn
Trưởng Phân Đoàn Thanh Niên Hưng Đạo Sài Gòn, tôi có
hai kỳ trại đáng nhớ:
1. Trại liên giao thanh niên Cao Đài:
Trại này tổ chức ở thánh thất Bình Hòa, quy tụ trên dưới hai trăm
trại sinh của các hội đoàn,
Thanh Niên Hưng Đạo Đoàn, Thanh
Niên Văn Phòng Đại
Đạo, Thanh Thiếu Niên
Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Cao Đài Giáo Việt Nam, Thanh
Niên Minh Lý Thánh Hội, và thanh
niên các thánh sở trong thành
phố như: thánh thất Liên Hoa Cửu Cung, thánh thất Bàu Sen, thánh tịnh Ngọc
Minh Đài, Thánh Tòa Vô Vi Huỳnh Quang Sắc.
Trại này do Thanh Thiếu Niên Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Cao Đài Giáo Việt Nam khởi xướng và tài trợ, với thành phần Ban Quản Trại gồm có:
- Trại trưởng: Đỗ Phú Công (Thanh Niên Hưng Đạo Đoàn).
- Trại phó: Nguyễn Văn Hiệp (Thanh Niên Văn Phòng Đại Đạo).
- Điều hành: Lê Chí Toại (Thanh Niên Minh Lý Thánh Hội).
- Quản lý: Võ Thành Châu (Thanh Thiếu Niên Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Cao Đài Giáo Việt Nam).
Trại có mục đích để
họp mặt anh chị em thanh niên trong nền
Đại Đạo, vừa trao đổi học hỏi lẫn
nhau về sinh hoạt tu học, vừa tạo sự đoàn kết gắn
bó lẫn nhau.
Sau hai
ngày và một đêm sinh hoạt, trại kế
thúc, và các trại sinh còn luyến tiếc,
mong rằng sau này trại sẽ dài hơn nữa.
Một kỷ niệm vui vui
cũng nên kể ra đây. Thời gian khá lâu sau trại, tôi đi đám giỗ bên
ngoại vợ. Có một cô con gái đến
hỏi tôi: “Xin lỗi anh phải anh Công không?”
Tôi nói: “Phải, sao cô
biết tôi?”
Đáp: “Anh không nhớ em chứ em luôn luôn nhớ anh.”
Vợ tôi ngồi kế bên chú ý lắng nghe.
Tôi hỏi: “Ủa! Sao kỳ vậy?”
Cô ấy kể: “Hôm cắm trại ở thánh thất Bình Hòa, lúc đó em còn trẻ. Lần đầu tiên đi cắm trại mặc áo dài trắng.
Gặp trời mới tạnh mưa,
anh thổi còi tập trung, tụi em xếp hàng chậm. Anh phạt tụi em hai mươi cái cái hít đất.
Thế là áo dài tụi em dính
bùn, về giặt tẩy mãi cũng chẳng sạch. Áo dài mới may lần đầu, sao em không nhớ được.”
2. Trại họp mặt toàn quốc:
Trại có tên là “Trại
Đồng Tiến”, đóng ở phía sau thành phố Vũng Tàu. Thời
gian dài một tuần lễ,
bao gồm các hội đoàn và đại diện bốn mươi hai tỉnh thành.
Kết quả là
Thanh Niên Hưng Đạo Đoàn xếp thứ tư, đứng
sau Hướng Đạo Việt Nam, Hướng Đạo Cảnh Sát, Thanh Sinh Công, nhưng đứng trước Nghĩa Sinh, Phật Tử,
Đại Đạo Thanh Niên Hội...
Đây là trại có kết
quả tốt nhất nhờ có sự hưởng dẫn tài tình của Trưởng Nguyễn Đức Bửu
am tường chuyên môn về sinh hoạt thanh niên.
Cũng là sự hãnh diện chung cho các Hưng Đạo Sinh tham gia trại với tư cách đại
diện các đơn vị tỉnh, thành.
Tổng
Đoàn Trưởng Trần Luyện có đôi lời khích lệ
và tặng quà. Ngài Huệ Lương (Trần Văn Quế) là Chủ Trưởng Hội Thánh Truyền
Giáo Cao Đài cũng biểu dương thành tích bằng một lẵng hoa trao cho Trại Trưởng Đỗ Phú Công tại buổi lễ long trọng tổ
chức tại hội trường thánh thất Trung Minh.
Sau thời gian học ở
Thủ Đức, do nhu cầu công vụ tôi được Bộ Quốc Phòng
cho trở về Bộ Lao Động
tiếp tục làm việc và là một trong số mười
người trúng tuyển vào ngạch kiểm tra lao động (tương
đương với tham sự hành chánh).
Ban Chấp Hành Phân
Đoàn củng cố lại. Tôi giữ nhiệm vụ Giám
Đốc QTS (Quỹ phát triển và Tương trợ học sinh, sinh viên Sài
Gòn) gồm có Đỗ Phú Công, Lương Vĩnh Đạt, và Lương Thị Quỳnh
Du có nhiệm vụ vận động đạo hữu cho mượn một số tiền để cho các em sinh viên,
học sinh nghèo vay mượn, sắm sửa phương tiện
học tập.
Sau ngày 30-4-1975, số
tiền này các em sinh viên cũng đã tìm cách trả lại đủ và quỹ cũng
đã hoàn vốn lại cho các đạo hữu cho mượn.
ĐỖ
PHÚ CÔNG
([2]) đường Minh Mạng: Nguyên là một đường
hẻm. năm 1955 chánh quyền tỉnh Gia Định đặt tên là đường Minh Mạng. Ngày
04-4-1985 đổi tên là đường Nguyễn Đình Chính, dài khoảng 800 mét, nối đường
Nguyễn Trọng Tuyển (trước 04-4-1985 là đường Nguyễn Minh Chiếu) với đường Huỳnh
Văn Bánh (trước 04-4-1985 là đường Nguyễn Huỳnh Đức).
