Chủ Nhật, 6 tháng 1, 2019

03/ Bài 1 - THÁNH GIÁO ĐẦU XUÂN KỶ HỢI / ĐẠO UYỂN XUÂN 2019


1. Trung Hưng Bửu Tòa
ngày 03-01 Kỷ Hợi (Thứ Ba 10-02-1959)
THI
TIẾP ân thánh đức dựng trung hưng
VĂN sĩ toàn tu đợi đón mừng
PHÁP đạo khuyên ai bền chí gắng
QUÂN tâm ([1]) hiệp lực gội hồng ân.([2])
Bản Quân ([3]) chào chư Thiên ân. Chào chư chức sắc, chức việc và toàn đạo nam nữ.
Đại tịnh nghiêm đàn đón mừng Tam Trấn.([4])
Giờ nầy Bản Quân đến báo tin và chỉnh đốn đàn tiền để được tiếp kỳ giáo pháp.
Năm nay, theo lệnh Tam Giáo Tòa, ban hành luật pháp, xây dựng đạo quyền, chư Thiên ân và toàn đạo cố gắng tiến lên để đón hồng ân Tam Hội Long Hoa khai thế đạo. Chư chức sắc Hiệp Thiên Đài và Minh Tra ([5]) phải dọn mình ([6]) chờ lệnh để lãnh sứ mạng lên đường hành đạo. Một năm phải đầy quyết liệt ([7]) hoàn thành sứ mạng, phải đấu tranh mạnh mẽ với lòng mình để được toàn thắng mà hầu việc cho Thầy.([8])
Đường lối bảo pháp, Hành Chánh ([9]) phải được minh minh bạch bạch,([10]) làm cho thánh thể mạnh lành, tổ chức rộng lớn, hàng ngũ chặt chẽ, trên dưới trật tự, trong ngoài phân minh, quyền hành tôn trọng lẫn nhau, nhất là nội tâm thanh tịnh,([11]) ngoại cảnh an nhiên.([12]) Nhớ lấy luật Trời: Tài giả bồi chi; khuynh giả phúc chi.([13]) Hễ nên thì được giúp đỡ cho lớn mạnh, bằng ([14]) hư hỏng thì bị xô đổ. Đó là vật cạnh thiên trạch ([15]) vậy.
Xuân năm nay cả một sự đen tối, nếu không tinh minh ([16]) dõng mãnh thì khó phân biệt chánh tà để đưa mình lên thiên vị.([17])
Thôi, chư hiền thành tâm đón Cái Thiên Cổ Phật.([18]) Bản Quân xuất cơ.
TIẾP ĐIỂN
THI
QUAN hà ([19]) gắng bước dặm còn xa
THÁNH đức làm cho hiển hiện ra
ĐẾ Đạo ([20]) hiệp nhau xây dựng lại
QUÂN tâm ([21]) thanh tịnh dắt dìu qua.
Lão chào chư Thiên ân, chư đạo tâm nam nữ.
Giờ nầy Lão đến cùng chư hiền với một mối tình thiêng liêng hứa hẹn.
Chư hiền cũng như toàn dân, mỗi một năm phải phí sức lao tâm, quằn quại trong chuỗi ngày đầy mệt nhọc, khốn đốn, trải qua nắng hạ mưa đông làm cho thân con người chịu trăm ngàn khó nhọc. Nào đường nầy ngõ nọ, nỗi áo cơm phần phục dịch cho xã hội nước nhà, chờ lấy một ngày xuân để hồi sinh sức sống. Nhưng xuân đi xuân lại đã bồi đắp cho loài người không biết bao nhiêu, mà rồi cũng không bù nổi sự tàn phá tiêu hao của cảnh tháng buốt ngày thiêu ([22]) chặt đẽo. Đó là tại lòng mình thiếu tự chủ, chạy theo ngoại cảnh mà cam khổ trọn đời.
Xuân có hiện có ẩn, nhưng đâu phải lúc tới lúc lui.([23]) Sự sống khi thiếu khi thừa, nào phải tách rời thân thể. Nên nói đến xuân, chỉ có người biết chủ ([24]) lấy mình mới hưởng trọn lẽ sống đời đời. Lẽ sống ấy là xuân thì người nào lại không được quyền sống vĩnh cửu? Vì người không chủ ([25]) ở lòng mình, cứ chạy theo cảnh sắc bên ngoài, như xuân đến thì vui, xuân đi thì khổ, có dựa được thì vững, không nương được thì nhào. Người mà ỷ lại,([26]) người sống như thế làm sao an vui mạnh khỏe.
Hôm nay Lão muốn nói qua về thời độ của xuân Kỷ Hợi là một hồng ân vô cùng, mà Thầy gọi là xuân huyền cơ thánh đức, trong đó có nhiều ý tứ sâu xa. Nếu kẻ không thanh tịnh làm sao đón được huyền cơ,([27]) mà người chẳng thánh tâm sao nên thánh đức? Đã nói xuân thánh đức là nói một cuộc thi thử thách chọn lựa, thì người nhẹ tâm tin yếu ([28]) làm sao hưởng lấy hồng ân?
Đời đã đến một ngày đầy khó khăn đen tối, người tu hành phải biết để chơn đưa bước ([29]) trong những khổ đau. Hiện tình nội bộ nền đạo gặp phải không biết bao khó khăn. Chánh pháp đã lem ố, một thánh thể chia xẻ nhiều mảnh nhỏ to,([30]) con cái của Thầy bơ vơ thiếu người hướng đạo. Nếu nơi nầy ([31]) không sớm mạnh dạn đứng ra cứu chuộc ([32]) lại tên tuổi Đạo Trời, không đem quyền pháp được ban mà hàn gắn cho thánh hình ([33]) lành mạnh,([34]) không quyết lòng vì sứ mạng thì muôn vạn sanh linh sẽ sa bước vào hố thẳm hang sâu. Không vì đạo thương đời làm sao mở một kỷ nguyên xán lạn cho ngày mai? Không buông bỏ danh lợi thân gia ([35]) thì ai là người lãnh lấy trách nhiệm trung hưng chánh pháp?([36]) Vì vậy đầu xuân năm nay thiết đàn hồng thệ ([37]) để cho chư Thiên ân tự nhiệm ([38]) lấy quyền pháp mà xây dựng một Hi Thánh lành mnh.([39]) Vì sự nghiệp nơi nầy đã sẵn một thành tích làm nền móng cho công cuộc kiến tạo cơ sở đạo pháp, các hiền Thiên ân ngồi lại, bình tĩnh mà kiểm điểm việc làm vừa qua và sứ mạng sắp tới. Nếu không mạnh dạn bước lên lãnh lấy chương trình thì cũng đáng tiếc cho bao nhiêu năm xây dựng.
Về việc Phổ Tế ([40]) năm nay muốn cho nền đạo được mạnh mẽ tỏ sáng thì phải theo một nguyên tắc chung là bắc cầu sang qua các chi phái để ngọn đuốc trung hưng được soi rọi khắp nơi. Phải đánh trống khua chuông giục thúc đạo tràng,([41]) xây dựng một nền Phước Thiện ([42]) cho giữa nhau có một phong hóa đạo đức, một đời sống êm thắm mỹ miều, một tinh thần đồng đạo yêu thương, chia bằng ([43]) sức sống, làm cho nền trung hưng giáo lý có một tài liệu thiết lập chánh pháp ở lòng người, mạnh mẽ nói lên bằng lời bằng bút, bằng lòng cầu nguyện, bằng sự tu hành của mình. Gần trước xa sau, nhứt là làm cho nội bộ cảm thông, có một đức tin theo một đường lối để cho toàn diện được nhận thấy sứ mạng trung hưng mà nguyện hy sinh xây dựng đạo.
Thôi, ban ơn chư hiền một năm không ngày nào vắng khí xuân, một năm đầy hồng ân sứ mạng. Chào.
TIẾP ĐIỂN
THI
          QUAN khiếu ([44]) khai thông pháp thể thành
          ÂM dương hòa hiệp đạo tâm sanh
          BỒ đề đã mở đời an trị
          TÁT (Tác) lập xuân tâm trọn phước lành.
Bần Đạo chào chư hiền Thiên ân, chư đệ, chư muội.
Giờ nầy hồng ân đã đến ban cho toàn đạo một nguồn xuân thánh đức đầy dẫy sự sống và tình thương.
Sức sống được chảy khắp đó đây thì vạn vật trên đời được hồi sinh, người người ấm no lành mạnh. Nếu nước sống không trôi chảy thì đời sống phải lầm than. Cảnh sống không đồng đều thì gây nên chiến tranh, trộm cướp. Tình thương đẩy xua hắc ám trong đời. Tình ấy ban ra thì vạn vật cỏ hoa mới an toàn, bảo đảm.
Vì vậy, sinh cơ bảo thọ Phước Thiện làm nền tảng hòa bình, xây dựng con người theo lẽ đạo, ở ăn san sẻ cho nhau. Muốn tạo cảnh đại đồng trước nhất phải làm cho trong nội bộ đầy lòng bình đẳng, bác ái. Nên xây dựng Phước Thiện là xây dựng thế đạo, lấy thế đạo để làm đà tiến lên Thiên đạo. Thiên đạo thành bởi thế đạo được lập. Thế đạo có lập, cảnh đời mới thiệt hạnh phúc tự do. Xây đắp nền hạnh phúc nhơn gian bởi vậy phải mượn những tay môn đệ đã được đạo đức vô ngã vô nhơn.([45])
Nền đạo phải được trung hưng không bởi Phổ Tế mà bởi Phước Thiện để làm chứng minh.([46]) Ai là kẻ thương đời mến đạo nên đóng góp vào công cuộc Phước Thiện. Mặc dù hoàn cảnh cho phép hay không, sự nghiệp ấy có trải qua trăm ngàn thất bại, nhưng sẽ đem lại nhiều thành công cho hậu nhựt,([47]) cho lịch sử truyền đạo không nhỏ. Chư Thiên ân cố gắng xây dựng thế đạo. Chư đạo hữu tận tâm bồi đắp Phước Thiện cho thành hình. Hễ quyết tâm thì có ngày kết quả. Toàn đạo dốc dạ chơn thành lo tu, đứng vững trong hàng ngũ, đừng tự tiện tách ngoài tổ chức mà phải ăn năn.
Xuân năm nay trong nội bộ được hồng ân đã ban thưởng cho công trình cố gắng. Nếu không cố gắng thì khó lòng đứng yên, lựa là ([48]) tiến tới. Đã cố gắng thì nên nhắm vào mục đích, đừng lấy sau làm trước, đừng lấy công làm tư. Đã cố gắng thì phải cố gắng cho đến cùng, đừng vì một trở ngại mà ngã lòng, đừng sợ sức mạnh mà [vượt] qua quyền pháp.
Từ nay trở đi, trên con đường hành đạo còn trải qua nhiều gay go, phải nhẫn nại bình tĩnh. Mọi việc chi cũng đều có Thầy, có Phật Tiên soi dẫn, che chở cho cả. Vì phải đi qua một đoạn đường như thế, là để cho người Thiên ân trở nên xứng đáng làm hướng đạo sau này. Để cho toàn đạo một chuỗi đời mệt nhọc, mới đủ công lao xứng đáng trong thánh thể Tam Kỳ. Mà đời càng khó thì đạo càng hay. Một lần đổi thay là một lần quyền pháp minh định.
Thôi, Bần Đạo ban ơn lành cho toàn đạo một năm xuân đầy ơn phước.
TIẾP ĐIỂN
THI
          THÁI vận ([49]) đã gần, ráng đợi Ta
          BẠCH minh ([50]) cho rõ chánh hay tà
          KIM niên ([51]) mở lối mau quày bước
          TINH tấn lòng mình sớm vượt qua.
Lão chào chư Thiên ân, chư đạo đệ, đạo muội.
Chư Thiên ân và toàn đạo ôi! Đời là một trường đấu tranh. Nhơn loại lầm than, khổ sở. Người Thiên ân lẩn quẩn trong bầu u ám lợi danh. Kẻ vì đời muốn cứu nhơn loại ra khỏi cảnh tiêu vong, tàn phá cũng không biết phóng một con đường nào cho đến chỗ hòa bình, hạnh phúc.
Đời hạ nguơn là buổi hỗn độn, điêu tàn. Cảnh tận diệt diễn ra mỗi ngày cho đến khi quả địa cầu tan vỡ, hay là thời hành phạt nhơn loại chịu lãnh lấy cộng nghiệp ([52]) trả trả vay vay. Thầy không nỡ ngồi nhìn đàn con trong cảnh tang thương nên mở cơ tận độ, thị hiện ([53]) tại thế gian nầy, dựng nên một Đạo lớn quy Tam Giáo hiệp Ngũ Chi, đem cả lương sanh ([54]) dựng nên thánh thể. Thánh thể được hình hiện thì bốn biển thái bình, nhơn loại trên mặt địa cầu đều là đồng bào huynh đệ. Nhưng ngày giờ chưa đến, thái vận còn đen, nên thánh hình đành để cho quỷ vương phanh phui, chia cắt. Thánh hình lúc ẩn lúc hiện, khi hiệp khi tan. Tan hiệp là quyền pháp nhiệm mầu biến thông của cơ Tạo Hóa. Điều đó các hiền chưa nên biết.
Bây giờ đã đến ngày hồng ân pháp đạo được Thầy ban sứ mạng cho nơi nầy để xây đắp một Giáo Hi lành mnh,([55]) thì các hiền cũng nên đoái lại muôn vạn sanh linh còn nổi trôi trong bể khổ đương cầu cứu, đoái lại một thánh thể bị phanh phui.
Thánh thể là con thuyền tế độ vớt chúng sanh nơi bể khổ. Nếu lòng biết thương đời vì đạo, thì đâu tọa quan thành bại([56]) trước bao nhiêu cảnh tượng ác liệt đương biểu diễn tung hoành. Thuyền cần phải lướt sóng, vượt bể ra khơi để cứu người hụp lặn. Hiện tình thuyền đạo mỗi nơi một mảnh, phải làm sao ghép lại cho thành. Nghĩa là nội bộ lần lượt hiệp một. Muốn hiệp một thì quyền pháp trung hưng phải được lành mạnh.
Nơi đây từ lâu tuy tinh thần toàn đạo được duy nhất, người hướng đạo lúc nào cũng thiết tha hoài bão cho nhơn sanh đạo đồ,([57]) lúc nào cũng ân cần lo tu, lo đóng góp công trình vào việc xây dựng Hội Thánh, lòng ấy đã có, trên lịch sử truyền đạo còn ghi, nhưng Lão còn lo mỗi thời mỗi thay, mỗi ngày cơ thử thách tinh vi càng khổ. Bước đạo đến đây phải có người Thiên ân vững vàng, người đạo đồ chắc chắn mới mong toàn hảo, mạnh lành.
Vì lẽ trên, và cũng còn bao sự oái ăm, tế nhị hơn nữa phải xây dựng một Hội Thánh. Xây dựng một Hội Thánh, yếu tố([58]) là người Thiên ân quyền pháp. Có người Thiên ân quyền pháp rồi, nền đạo mới được vững chắc sáng tỏ, giáo lý mới được ứng dụng khắp nơi, vì người Thiên ân là người vượt mọi danh lợi thế gian, hy sinh tất cả những cái gì mà đời không sao lìa bỏ, thiếu được. Người hướng đạo giẫm trên lối sống thông thường của đời, đem thân phận gánh vác cho nhơn sanh nên được người cảm mộ và tin tưởng. Vì đời nay dù thuyết nào có hay, tài nào có hơn hết, rồi cũng không khỏi danh và lợi mà thôi. Người nào ngoài danh lợi mới thiệt thương đời vì đạo.([59])
Hôm nay Lão muốn cùng chư hiền xúm tay xây dựng một nền chánh pháp cho được vững chắc. Các hiền cùng Lão quyết liệt đứng ra làm tiêu biểu cho quyền pháp mới mong hoàn thành sứ mạng trung hưng. Nếu trì hoãn, lựa lần ([60]) thì một số người có tâm từ xưa, nay sẽ lọt vào tay quỷ vương, bao nhiêu môn sanh trong nền đạo ngẩn ngơ lạc bước. Đạo tình ([61]) nhiều mối xíu xăng ([62]) như cuộn chỉ rối bời, sao phăng ra được mối. Nhưng đã có công thì thủng thẳng cũng gỡ ra. Phải bền chí, kiên gan mới được. Nếu vì mệt nhọc mà buông đi, thì kẻ khác họ thấy họ cũng lấy ném vào trong lửa cho khỏi kẻ đá qua, người đá lại.
Ôi! Nói đến cuộn chỉ rối, mà Lão không sao yên dạ. Chắc chư hiền thấy vậy hổ ([63]) lắm nhỉ?
Đã đồng danh đồng phận ([64]) làm sao không nghĩ đến sự cứu chuộc cho danh nghĩa về sau, cho nhơn sanh khỏi vì đạo mà chôn thân nơi nhục hổ. Vậy chư Thiên ân và toàn đạo đừng nên riêng rẽ mà phải có một con đường để cứu vãn tình cảnh đó.
(. . .)
Lão chào chư hiền.

*



Huệ Khải chú thích:
([1]) quân tâm 君心: Lòng các vị, lòng chư đệ muội.
([2]) gội hồng ân: Mang rất nhiều ơn lớn, đón nhận rất nhiều ơn lớn ban xuống, chan chứa đằm đìa như được tắm gội.
([3]) Ngài Cao Hữu Chí là Tiếp Văn Pháp Quân nên xưng Bản Quân 本君. Bản cũng nói là Bổn. Một vị Thánh thì xưng Bản/Bổn Thánh 本聖. Một vị Thần thì xưng Bản/Bổn Thần 本神. Một vị vương thì xưng Bản/Bổn Vương 本王. Một vị quan chức thì xưng Bản/Bổn Chức 本職. Đời Tống (Trung Hoa) ông Bao Công cai quản phủ Khai Phong nên thường tự xưng là Bản/Bổn Phủ 本府. Ngày xưa, một sứ thần nói với người nước khác thì gọi nước mình là Bản/Bổn Quốc 本國 (nước của tôi). Đức Bảo Pháp Chơn Quân Huỳnh Chơn khi giáng cơ, nói với đàn em thì xưng Bản/Bổn Huynh 本兄.
([4]) Tam Trấn
Ba vị Tam Trấn Oai Nghiêm 三鎮威嚴. Lưu ý: Sau khi Đức Tiếp Văn Pháp Quân báo đàn, ba vị Tam Trấn lần lượt giáng cơ theo thứ tự là Quan Thánh Đế Quân (Tam Trấn), Quan Âm Bồ Tát (Nhị Trấn), Thái Bạch Kim Tinh (Nhứt Trấn).
([5]) Minh Tra 明查 là bộ phận bảo pháp Hiệp Thiên Đài. Minh Tra cũng là một trong bốn cơ quan của Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài. Ba cơ quan còn lại là Phước Thiện, Hành Chánh, Phổ Tế. Bốn cơ quan này thuộc quyền Tòa Nội Chánh.
([6]) dọn mình: Chuẩn bị thân tâm cho xứng đáng để đón nhận hồng ân và sứ vụ do Ơn Trên giao phó.
([7]) quyết liệt 決烈: Kiên quyết, mạnh mẽ, dứt khoát.
([8]) hầu việc cho Thầy: Khiêm tốn, tận tụy và luôn sẵn sàng chờ nhận lịnh Thầy sai bảo, giao phó công việc.
([9]) Hành Chánh 行政 là một trong bốn cơ quan thuộc quyền Tòa Nội Chánh của Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài.
([10]) minh minh bạch bạch: Hoàn toàn minh bạch 明白, rất rõ ràng.
([11]) nội tâm thanh tịnh: Lòng không bị lục dục thất tình sai khiến; có được như vậy mới hành đạo đúng nguyên tắc thuần chơn vô ngã. Bởi thế nên Ơn Trên dạy chức sắc, chức việc hãy siêng chăm tu thiền, tịnh luyện ngõ hầu rèn tập cho nội tâm thanh tịnh.
([12]) ngoại cảnh an nhiên: Thản nhiên, bình thản trước những biến động ở bên ngoài; không để ngoại cảnh ảnh hưởng tới nội tâm.
([13]) Trung Dung, chương 17: Cố tài giả bồi chi; khuynh giả phúc chi. ; . James Legge (1815-1897) dịch: Hence the tree that is flourishing, it nourishes, while that which is ready to fall, it overthrows. Charles Muller (sinh năm 1953) dịch: Thus, Heaven nourishes the growing sprout, and throws down the leaning tree. Để dễ hiểu, thử lấy ví dụ sau đây: Nhà nông ra thăm rẫy, thấy cây nào sởn sơ, tươi tốt thì chăm bón thêm cho mau phát triển. Trái lại, gặp cây nào èo uột, xơ xác, và liệu bề nó không thể nào lớn mạnh được nữa thì liền nhổ phứt đi, dành chỗ cho cây khác dễ tăng trưởng.
([14]) bằng: Nếu mà.
([15]) vật cạnh thiên trạch; thích giả sinh tồn 物競天擇 ; 適者生存: Muôn vật cạnh tranh (giành sống) với nhau theo sự chọn lựa tự nhiên trong trời đất; ai thích nghi được thì sống sót. Chưa rõ câu này ai nói. Có thể dịch sang tiếng Anh như sau: Survivors are the ones that best fit natural selection.
([16]) tinh minh 精明: Phán đoán tinh tường, sắc bén (astute, shrewd).
([17]) thiên vị 天位: Chỗ (vị trí) trên cõi trời (heavenly position).
([18]) Cái Thiên Cổ Phật 蓋天古佛: Vị Phật xưa [oai đức] bao trùm khắp cả bầu trời. Đây là một hồng danh của Đức Hiệp Thiên Đại Đế Quan Thánh Đế Quân.
([19]) quan hà 關河: Cửa ải và sông; chỉ sự xa xôi; đi xa đường dài.
([20]) Đế Đạo 帝道: Vương Đạo 王道, là đường lối cai trị nhân bản, lấy đạo lý làm nền tảng, cũng gọi nhân trị 仁治. Ngược lại chính sách này là bá đạo, tức là đường lối cai trị dùng bạo lực đàn áp, dùng hình phạt tàn khốc để dân chúng sợ hãi không dám phản kháng.
([21]) quân tâm 君心: Lòng các vị, lòng các người, lòng chư hiền.
([22]) tháng buốt ngày thiêu: Tháng ngày hoặc quá lạnh lẽo, hoặc quá nóng bức.
([23]) đâu phải lúc tới lúc lui: Nghĩa là lúc nào cũng là mùa xuân đối với người đạt đạo.
([24]) chủ : Làm chủ, không để mất khả năng kiểm soát.
([25]) không chủ: Không còn làm chủ, bị mất khả năng kiểm soát.
([26]) ỷ lại 倚賴: Không tự chủ, không tự lực, phải nương dựa vào người khác (dependent).
([27]) thanh tịnh: Khi báo đàn, Đức Tiếp Văn Pháp Quân nhắc nhở mọi người giữ nội tâm thanh tịnh. Khi dạy bài này, Đức Quan Thánh cũng khuyên giữ tâm thanh tịnh để đón được huyền cơ.
(minute sign) nghĩa là dấu hiệu nhỏ nhặt, điềm mới khởi, triệu chứng mới vừa xuất hiện. Huyền là ảo diệu, sâu xa, rất khó nhận ra, rất khó nắm bắt (mysterious). Huyền cơ là dấu hiệu rất kín nhẹm mà Trời hé lộ cho người Thiên ân sứ mạng tìm hiểu để kịp thời kiến cơ nhi tác 見幾而作 (nhìn ra dấu hiệu kín nhẹm mà hành động đúng lúc, không bỏ mất cơ hội).
Luận Ngữ (7:8) chép rằng ngày xưa Đức Khổng Tử dạy học trò cái hình vuông thì chỉ nêu lên một góc (cử nhất ngung 擧一隅), học trò phải suy ra ba góc còn lại (dĩ tam ngung phản 以三隅反). Khi hé lộ huyền cơ, Trời chỉ nói mí mí, chẳng khác gì Đức Khổng cử nhất ngung. Người hướng đạo, bậc Thiên ân sứ mạng nếu tâm không thanh tịnh, bị chi phối bởi thứ này hay thứ khác thì khó mong đón nhận huyền cơ, và rốt cuộc đành lỡ mất tín hiệu được Trời nhắn gởi (missing a God’s message).
([28]) nhẹ tâm tin yếu: Lòng đạo không bền, đức tin yếu ớt.
([29]) để chơn đưa bước: Đặt chân bước tới.
([30]) một thánh thể chia xẻ nhiều mảnh nhỏ to: Tôn giáo Cao Đài bị phân hóa thành nhiều phái, nhiều chi.
([31]) nơi nầy: Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài.
([32]) Cứu là cứu nguy, cứu thoát (rescuing, saving), giúp thoát ra khỏi sự nguy hiểm. Chuộc (từ thuần Việt, chữ Nho là thục ) là đem một món gì ra đánh đổi để lấy lại cái khác đã từng do mình làm chủ (chuộc lại cái xe đã cầm cố), hay để đánh đổi một hình phạt (lấy công chuộc tội; chữ Nho là tương công thục tội 將功贖罪 / redeeming one’s crime[s] by meritorious acts).
([33]) thánh hình 聖形: Thánh thể 聖體.
([34]) lành mạnh: Trong đàn này, ở phần sau Đức Quan Thánh còn nói tới xây dựng một Hi Thánh lành mnh. Kế tiếp, Đức Quan Âm Bồ Tát dạy phải xây đắp một Giáo Hi lành mnh.
Lành mạnh tức là không bệnh hoạn (healthy). Một thánh thể (thánh hình, Hội Thánh, Giáo Hội) đã bị phanh phui (chia năm xẻ bảy) thì chẳng khác gì một cơ thể không còn lành lặn, bị bệnh hoạn rỉa rói. Thấm thía hai chữ lành mạnh mà Ơn Trên lặp đi lặp lại trong thánh giáo này thì ta càng đau xót, tủi hổ trước thực trạng chi phái Cao Đài, và càng thấy sứ mạng trung hưng của Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài quả thật to tát vô cùng, mà đồng thời cũng nặng nề biết bao nhiêu.
([35]) thân gia 身家: Bản thân và gia đình mình. danh lợi thân gia: Danh vọng và quyền lợi cho bản thân và gia đình mình.
([36]) trung hưng chánh pháp 中興正法: Phục hưng lại chánh pháp từ chỗ suy yếu, sứt mẻ trở thành vững mạnh, toàn vẹn.
([37]) thiết đàn hồng thệ: Lập đàn để các bậc hướng đạo lập lời nguyện lớn thọ nhận sứ vụ thiêng liêng trước Ơn Trên.
([38]) tự nhiệm 自任: Tự mình nhận lãnh, gánh vác, đảm đương.
([39]) Hội Thánh lành mạnh: Xem chú thích (33) trên đây.
([40]) Phổ Tế là một trong bốn cơ quan của Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài.
([41]) đạo tràng (trường) 道場: Chỗ tu học, nơi sinh hoạt tôn giáo (chùa, thất, thánh đường, thiền viện, tu viện…).
([42]) Phước Thiện là một trong bốn cơ quan của Hội Thánh Truyền Giáo Cao Đài.
([43]) chia bằng: Quân phân 均分; chia ra đồng đều.
([44]) quan khiếu 關竅: thuật ngữ tu đơn, để gọi những lỗ trống trong thân thể mà hành giả vận khí đi qua đó. Phép đạo dẫn 導引 cho rằng luyện tinh hóa khí, và khí phải đi qua quan  (trạm gác, cửa ải). Theo y học cổ truyền, trên mạch Nhâm và mạch Đốc  trong thân người có nhiều lỗ khí (khí huyệt 氣穴) và cũng có nhiều trạm gác (quan ). Hành giả tu đơn thì lấy ý dẫn khí, tức là dẫn khí qua các trạm gác này để vận hành khí đi khắp toàn thân. Trước tiên, người tu luyện phải dẫn khí đi qua ba trạm gác hay cửa ải lớn (đại quan 大關) là Vĩ Lư 尾閭, Giáp Tích 夾脊, và Ngọc Chẩm 玉枕; sau đó mới có thể luyện thành công phu châu thiên 周天. (Lê Anh Minh chú. Nguồn: http://zh.daoinfo.org. Mục từ 關竅.)
([45]) vô ngã vô nhơn 無我無人: Không còn phân biệt ta và người (There is no me nor you nor others), có lòng vô tư của trời đất, như hạt mưa, giọt nắng vẫn ban đều khắp cho người hiền lành lẫn kẻ không hiền lành. Kinh Thánh nói về tâm thiên địa (lòng trời đất) của Đức Thượng Đế (Trời Cha) như sau: Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính. (Matthêu 5:45)
([46]) Tại sao ở đây Đức Quan Âm Bồ Tát rất mực đ cao vai trò ca Phước Thiện (phục vụ dân sinh) thay vì Phổ Tế (nâng cao dân trí)? Có thực mới vực được đạo. Cuối thập niên 1950, trải qua nhiều năm liên tục trong cảnh chiến tranh loạn lạc, cuộc sống phần đông đạo hữu miền Trung còn quá khổ nhọc; do đó phải đưa dân sinh lên hàng đầu thay vì dân trí.
([47]) hậu nhựt 後日: Ngày sau, tương lai.
([48]) lựa là: Lọ là, nói chi là, huống chi, huống hồ, huống gì.
([49]) thái vận 泰運: Thời vận được suôn sẻ, hanh thông.
([50]) bạch minh: Minh bạch, làm cho sáng tỏ, làm cho rõ ràng.
([51]) kim niên 今年: Năm nay.
([52]) cộng nghiệp 共業: Cái nghiệp báo mà cả một tập thể (một dân tộc, hay cả hoàn cầu) phải cùng nhau chung trả (collective karmic retribution). Trái lại, nghiệp riêng của mỗi người gọi là biệt nghiệp 別業 (individual karma). Ví dụ, con cái cùng một nhà, cha mẹ nuôi dưỡng như nhau mà sau này ra đời người hạnh phúc, kẻ khổ sở là do biệt nghiệp mỗi người tác động vào cuộc sống của riêng họ.
([53]) thị hiện 示現: Bày ra, hiện rõ ra cho mọi người thấy; xuất hiện.
([54]) lương sanh 良生: Những người tốt lành, đạo đức.
([55]) Giáo Hội lành mạnh: Xem chú thích (33) trên đây.
([56]) tọa quan thành bại 坐觀成敗: Ngồi yên chờ xem sự việc thành công hay thất bại (sitting and awaiting success or failure).
([57]) đạo đồ: Tín đồ 信徒 (believer), giáo đồ 教徒 (follower).
([58]) yếu tố 要素: Nhân tố trọng yếu; bộ phận quan trọng cấu thành một vật, sự việc, hiện tượng (essential factor, key constituent).
([59]) Đoạn này nói rõ rằng yếu tố xây dựng Hội Thánh lành mạnh chính là người Thiên ân hướng đạo có đủ quyền pháp, vượt lên mọi danh lợi thế gian.
([60]) lựa lần: Lần lữa, trì hoãn.
([61]) đạo tình: Tình hình, hoàn cảnh tôn giáo Cao Đài.
([62]) xíu xăng: Rối rắm, rối nùi.
([63]) hổ: Xấu hổ, hổ thẹn.
([64]) đồng danh đồng phận 同名同分: Cùng một danh nghĩa (trong cùng một Hội Thánh, một tôn giáo Cao Đài) và chung một phận sự (trung hưng chánh pháp Kỳ Ba). 

*


Nếu quý bạn thích có tập sách nhỏ này, kính mời quý bạn gởi thư về daidaovanuyen@gmail.com. Cảm ơn quý bạn quan tâm. (Chương Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Đại Đạo)