Thứ Ba, 12 tháng 12, 2023

TÁCH ĐÔI TỪ TRONG "TU CHƠN THIỆP QUYẾT"

 


TÁCH ĐÔI TỪ TRONG

TU CHƠN THIỆP QUYẾT

Đây là một trong các biện pháp tu từ, bằng cách tách đôi một từ ghép bằng một từ khác (các + chi phái > các chi các phái); hoặc tách đôi một từ láy (phải + đắn đo > phải đắn phải đo). Nếu thêm dấu phẩy ở giữa (các chi, các phái / phải đắn, phải đo) thì sai.

Nguyễn Tài Cẩn gọi đây là “hiện tượng tách đôi từ”.([1])

Huệ Khải gọi là “biện pháp tách từ”, là “cài răng lược”.([2])([3])

Các trường hợp tách đôi từ trong Tu Chơn Thiệp Quyết

1. buôn bán + gian lận > Chủ lường gạt, buôn gian bán lận (29:1)([4])

2. cha con + thảo hiền > Cha hiền con thảo, trai ngay gái lành (40:4)

3. chạm khảm ngọc vàng > Kinh Thầy ban chạm ngọc khảm vàng (04:2)

4. chí + chánh chơn > Đạo là chí chánh chí chơn (56:3)

5. chim, người + tổ tông > Nỡ phụ phàng chim tổ người tông (27:2)

6. + Thánh Thần > Trên đầu có Thánh có Thần (18:3)

7. + Trời Phật > Có Trời có Phật cầm cân chẳng lầm (18:4)

8. công danh + toại thành > Sao cho công toại danh thành (13:3)

9. công, nghĩa + cha mẹ > Ơn cúc dục công cha nghĩa mẹ (9:1)

10. dưng cúng + chay, mặn > Dưng chay cúng mặn, thế đồ, vớt vong. (35:4)

11. đủ + lông cánh > Ỷ mình đủ cánh đủ lông (27:3)

12. đừng + phỉnh phờ > Với anh em đừng phỉnh đừng phờ (10:2)

13. kế mưu + lận, lừa > Xiết bao kế lận mưu lừa (31:3)

14. không + dua nịnh > Cùng bạn tác không dua không nịnh (10:1)

15. kỉnh thờ Phật Trời > Dạy chúng sanh kỉnh Phật thờ Trời (02:2)

16. lời lỗ + chận, thêm > Tớ gian tham, lời chận lỗ thêm (29:2)

17. một + lòng dạ > Một lòng một dạ vững bền (11:3)

18. mua bán + quan, bạn > Kẻ bợ đỡ mua quan bán bạn (37:1)

19. ngày tháng + đơm, giỗ > Đành búng rãy ngày đơm tháng giỗ (27:1)

20. phải + tin tưởng > Lời Thầy phán phải tin phải tưởng (40:1)

21. quỷ thần + khâm phục > Tu cho được Thần khâm quỷ phục (45:1)

22. sâu mọt + nước, dân > Cũng phường mọt nước sâu dân (37:3)

23. suy nghiệm + trước sau > Sao không suy trước nghiệm sau (46:3)

24. tham ô + quan lại > Cậy quyền thế tham quan ô lại (32:1)

25. thành + Tiên Thánh > Mảng những ước thành Tiên thành Thánh (43:1)

26. tiền hậu + căn quả > Tiền căn hậu quả bởi sao được vầy? (46:4)

27. trai gái + ngay lành > Cha hiền con thảo, trai ngay gái lành (40:4)

28. trọng kỉnh + tăng, Phật > Trọng tăng kỉnh Phật thiêng liêng (34:3)

29. tu + tâm tánh > Mà quên lo tu tánh tu tâm (43:2)



([1]) Ngữ Pháp Tiếng Việt (Tiếng – Từ Ghép – Đoản Ngữ). Nxb Đại Học Quốc Gia Hà Nội, 1996, in lần thứ ba, tr. 18-20.

([2]) Huệ Khải, Đôi Điều Về Bình Giảng Thánh Giáo. Hà Nội: Nxb Tôn Giáo 2016, tr. 76-79.

([3]) Nhiều người viết, Kỹ Năng Phổ Tế Xuân Nhâm Dần (2022). Hà Nội: Nxb Hồng Đức 2022, tr. 88.

([4]) (29:1) tức là vé thánh thi số 29, câu 1.

 

HUỆ KHẢI